TARiH-1

İnkılap Tarihi ATATÜRK İLKELERİ

Cumhuriyetçilik:

Anahtar kelimeleri: Ulusal Egemenlik, Seçim, Ulusal İrade, Çok Partili Rejim, Seçme ve Seçilme Hakkı.

Aşamaları:

- TBMM’nin açılması,

- Saltanatın kaldırılması,

- Cumhuriyetin ilanı,

- Çok Partili rejim denemeleri,

- Kadınlara Seçme ve seçilme hakkı verilmesi

Milliyetçilik:

Anahtar Kelimeleri: Ortak vatan, dil ve kader birliği olmalı, din ve ırk birliği şart değildir.

Aşamaları:

- TBMM’nin açılması,

- İstiklal Marşı’nın kabulü,

- Tevhid-i Tedrisat kanunu,

- Kabotaj Kanunu,

- Türk Tarih ve Türk Dil Kurumları’nın kurulması.

Halkçılık:

Anahtar Kelimeleri: Ayrıcalıkların kaldırılması, eşitlik, Dayanışma, Sosyal devlet.

Aşamaları:

- Aşar Vergisinin kaldırılması,

- Kıyafet devrimi,

- Tekke ve Zaviyelerin kapatılması,

- Türk Medeni kanununun kabulü,

- Soyadı kanunu,

- Kadınlara Siyasal haklar tanınması.

Laiklik:

Anahtar Kelimeleri: Din ve Devlet işlerinin ayrılması, Akılcılık ve Bilimsellik, din ve vicdan özgürlüğü, çağdaşlaşma.

Aşamaları:

- Saltanatın ve Halifeliğin kaldırılması,

- Tevhid-i Tedrisat kanunu,

- Şeriye ve Evkaf vekaletinin kaldırılması,

- Tekke ve Zaviyelerin kapatılması,

- Medeni Kanunun kabulü,

- Anayasadan; “devletin dini İslâm dır” maddesinin çıkarılması,

- Laikliğin anayasaya girmesi.

Devletçilik:

Anahtar Kelimeleri: Ekonomi, yatırım, kamulaştırma, bütün yatırımların devlet eli ile yapılması, özel sektör ve müteşebbisin olmaması.

Aşamaları:

- Tarımı destekleyici çalışmalar,

- Devletin banka kurması,

- I. Beş yıllık kalkınma planının hazırlanması,

- Kamulaştırma (devletleştirme) çalışmaları.

KURTULUŞ SAVAŞI HAZIRLIK DÖNEMİ

HAVZA BİLDİRİSİ (Genelgesi)

Mustafa Kemal, İzmir’in işgalini Anadolu’ya duyurmak ve milli bilincin uyanmasını sağlamak için bir genelge yayımladı.

* İşgallere karşı protesto mitingleri yapılacak

* İt. Dev. Ve İstanbul hükümetine işgalleri kınayan telgraflar çekilecek.

Önemi:

- Milli direniş bilinci ilk defa uyandırıldı.

- Mustafa Kemal İstanbul’a çağırıldı. Mustafa Kemal, Amasya’ya hareket etti.

AMASYA GENELGESİ

* Vatan’ın bütünlüğü ve milletin bağımsızlığı tehlikededir. (Gerekçe)

* İstanbul hükümeti üzerine düşen görev sorumlulukları yerine getirememektedir. (İstanbul’a tepki)

* Milletin bağımsızlığını yine milletin azmi ve kararı kurtaracaktır. (Yöntem-Milli Egemenlik)

* Sivas’ta milli bir kongre düzenlenecektir. (Her bölge üç delege gönderecek)

* Askeri birlikler ve milli güçler dağıtılmayacaktır.

* Her türlü denetimden uzak bir kurul oluşturulmalıdır. (Bir meclisin gerekliliği)

Önemi:

- Kurtuluş savaşının gerekçesi, metodu, amacı açıklanmıştır.

- Kurtuluş savaşı resmen ilanıdır.(ihtilal beyannamesidir. )

- Milli egemenlik yolunda ilk adım

- Mustafa Kemal İstanbul’a çağırıldı. 7-8 Temmuz 1919’da Mustafa Kemal görev ve askerlikten istifa etti.

ERZURUM KONGRESİ

* Bölgesel amaçlı toplandı, alınan kararlar sayesinde milli bir kongre oldu.

- Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, bölünemez.

- Geçici bir hükümet kurulacak ve bu hükümetin milli bir kongre toplaması gereklidir.

- Manda ve Himaye kabul edilemez. (İlk kez tam bağımsızlık hedeflendi)

- Milli iradeyi hakim, Kuvva-i Milliye yi etkin kılmak esastır.

- Azınlıklara ayrıcalık verilemez. Mebusan Meclisinin toplanmasına çalışılacaktır.

* Kongre sonunda Temsil Heyeti seçildi. Başkan Mustafa Kemal oldu.

Önemi:

- İlk kez milli sınırlar ve milli devletten bahsedildi.

- İlk kez savaşmaktan bahsedildi.

- Kapitülasyonlara karşı çıkıldı.

BALIKESİR-ALAŞEHİR KONGRELERİ

* Bölgesel niteliktedir.

Yunanlılara karşı silahlı direnişte ve Batı cephesinin kurulmasında etkili oldu.

SİVAS KONGRESİ

* Amasya ve Erzurum kararlarını uygulamak için toplandı.

* İstanbul hükümeti ve işgalciler, kongrenin toplanmasını engellemeye çalışmışlardır.

* Elazığ Valisi Ali Galip, kongreyi basmak ve M.Kemal’i tutuklamak için görevlendirildi.

- Manda ve Himaye kesinlikle reddedildi.

- Bütün yararlı cemiyetler “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” adı ile birleştirildi. (Yürütme yetkisi Temsil Heyetine verilmiştir)

- Temsil Heyeti genişletildi. Yetkileri arttırıldı.

- “İrade-i Milliye” adıyla bir gazete çıkarıldı.

Önemi:

* Her yönüyle milli bir kongredir.

* Bağımsızlık yolunda atılan en önemli adımdır.

* M.Kemal, İstanbul hükümeti ile bütün bağlarını kesti. Damat Ferit paşa istifa etti. Ali Rıza Paşa geldi.

* Batı Cephesi oluşturuldu. (Komutan Ali Fuat Paşa oldu – Temsil Heyetinin ilk defayürütme yetkisini kullanmasıdır)

AMASYA GÖRÜŞMELERİ

* Ali Rıza Paşa’nın teklifi ile gerçekleşti.

* Bahriye Nazırı Salih Paşa ile M.Kemal arasında bir protokol yapıldı.

* stanbul hükümeti Sivas Kongresi kararlarını kabul edecek.

* illetvekili seçimleri serbestçe yapılacak.

* Temsil Heyeti’nin görüşleri alınmadan barış yapılmayacak.

Not: Böylece İstanbul Hükümeti, milli mücadeleyi ve AveRMHC’ni hukuken kabul etti.

Son Osmanlı Mebusan Meclisi:

* Mebuslar Meclisi’nin açılması ile seçimler yapıldı. M.Kemal Erzurum milletvekili oldu.

* Mecliste, Felah-ı Vatan grubu oluştu.

* Misak-ı Milli kararları kabul edildi. (28 Ocak 1920).

MİSAK-I MİLLİ:

* Mondros imzalandığı andaki topraklar bir bütündür bölünemez. Batı Trakya, Kars, Ardahan ve Artvin’de Plebisit (halk oylaması-referandum) yapılacak.

* Kapitülasyonlar kabul edilemez.

* Azınlıklara, dışarıdaki Türkler kadar hak verilecektir.

- Milli mücadelenin programı niteliğindedir.

- Türk yurdunun sınırları çizildi.

- 16 Mart 1920’de Meclis kapatıldı.

- TBMM’nin kurulması için harekete geçildi.

KAYNAK: http://www.kpssrehber.com